Thứ Ba, 27 tháng 8, 2013

Hà Nội kỳ nhân, ký sự - Kỳ 8: cơ thể phận môn loe kèn

 Thân món loa kèn trắng trong nguyên   Hãy trông lại Festival bể Nha Trang 2013: Mở ra nhịp to tặng du lịch   nhằm nâng niu, tìm bị dán nhãn “khuơ tư sản”, huơ thật dân, và bị hắt hủi suốt đơn thời kỳ trường bởi biến rượu cồn tầng lớp lịch sử. 

Tương truyền tự thế hệ vua Lý xắt cán (1227-1238), Thăng Long hình vách Thập tam trạnh (phi lao Giai, Ngọc Hà, sứ lặng, Giảng Võ, Hữu Tiệp...) Ở phía tây đế đô. Trong suốt đợt khai phệt hoàng thành, danh thiếp nhà khảo cổ thoả lớp thấy dấu tích đơn con sông cổ rã ngang qua kinh đô theo hướng đông - tây, quách đằng làng Ngọc Hà xưa, và họ biếu rằng đây là con sông tiễn chân tên sông Ngọc tiến đánh Người về ánh sáng hở đang   bởi thế tên làng Ngọc Hà.

 


Khuơ loa kèn lóng bị nhòm là loại môn tư sản - Ảnh: Tư giờ hồn

 

Ngoài trồng lúa, danh thiếp trại đương trồng trỉa nhau, quả và huơ đặt cung vội cho kinh đô. Khuơ trồng tỉa ở Thập tam trạnh cốt yếu là sói, lài, huệ, ngâu... Ca dao và phương ngôn Hà Nội giàu củng:

 Giếng Ngọc Hà vừa trong suốt vừa non
Vườn Ngọc Hà thơm ngào ngạt xa gần
Hỏi người xách nác tưới môn  
 Dành nơi nhảy lãng mạn cho tiệc cưới 
 có tặng ai phanh vào ra chốn nè? 

Năng:

 Ngày rằm đi chợ mua huê
giả dụ chờ thấy gánh Ngọc Hà mới chuốc 

Nhiều quan tiền triều Nguyễn nhút nhát dận hưu chứ muốn ở lại cáu Huế hả tang vào Bắc tới sắm cáu ở Ngọc Hà, Hữu Tiệp phanh trồng trỉa cây và huê mừng khích điền hòn. Gia tộc mượn dân hai làng nào cựu nhiều khiếp nghiệm săn sóc. Dù chạy trên đường trục hay là các chánh đường xương cuộc hạng làng, đâu đâu cũng chộ toàn hoa là huê. Món Ngọc Hà phủ phục mùa cá sống ngữ người dân cáu gớm kỳ từ bỏ lễ họp, ma chay, cưới hỏi, cúng lỡi và cả ngày đền rồng.

Năm năm sau hồi hương giật Hà Nội, năm 1888, đơn số phận nhà thực phết học người Pháp vẫn lập ra Bách Thảo để trồng tỉa thí điểm danh thiếp loài lượng (người dân quen gọi là trại dọc môn) trên bẳn của làng Ngọc Hà và Hữu Tiệp. Ngoài trồng tỉa các gì lượng bản địa, hòn giám đốc đương mạnh bạo cho nhập danh thiếp hệt lượng nhiệt đới từ luỵ Phi, các loại huơ, rau, củ, trái trường đoản cú cạc nác ôn đới ở lệ Âu thích hợp đồng khí hậu hĩnh miền Bắc. Món nhập từ châu Âu gồm: Qillet (nhị chướng), pansee (huơ bướm), marquerite (cúc vàng), violette (món tím)... Đít vực trồng tỉa món Tây phanh lợp kính và chia vách luống hỉ tạo vào kỳ huê dị thảo suốt bốn vụ. Giám đốc vườn mượn mướn dân Ngọc Hà và Hữu Tiệp ra đả vườn. Ban sơ khoa trồng tỉa ở đây chỉ phủ phục vụ những gia đình người Pháp trong danh thiếp nhịp đâm ra nhật, tết Chính trung (Quốc khánh Pháp 14.7) hoặc tiệc tùng. Nhờ vả có vườn Bách Thảo mà dân Ngọc Hà và Hữu Tiệp biết gây chi cạc loài huê mới, vì trước tê gia tộc chỉ trồng trọt huơ mẫu một, huệ, đỏ, sói, khuyết vạn thọ, ngâu, thiên lý... Người trước nhất trồng trỉa những gì môn mới ở Ngọc Hà là ông Phạm Hữu tỉnh giấc và Trịnh Văn quang đãng. Thấy môn Tây nửa để giá như và kỹ kể đừng quá khó vì vậy cả làng thắt kế hai ông, danh thiếp giống huơ bản địa ít dần, núm vào đó là danh thiếp giống huơ Tây. Đầu nỗ lực kỷ 20, chị em ở Ngọc Hà, Hữu Tiệp mang huơ vào phố phường rao bán Tây, bán ta “La flơ bà chà” (mời bà chà mua huê). Cũng nhờ cậy lắm Bách Thảo, khoa ở Hà Nội hủi phú hơn, khích nhởi khuơ cũng da thể hơn. Thu nhận văn hóa chơi hoa tự người Pháp trước nhất là những người công ở sở Tây, thanh niên trốn học từ bỏ Pháp đi, trí thức lắm tư ngỡ tiến bộ và danh thiếp gia ách no đủ. Không chỉ trưng nhọ khuơ ở bàn tiếp tục khách ngày tết, ngày đền rồng họ cũng bày khoa, đồng cùng hoa là salon Tây.

Huê Tây đừng chỉ về vào văn học thơ hát nhưng còn là cảm hứng cho cạc họa sĩ. Ép đoạt Thiếu nữ phía huê huệ (trước năm 1954, người Hà Nội đòi khuơ loa kèn là huệ Tây) cụm từ họa sĩ Tô Ngọc Vân vẽ năm 1943 với đơn thiếu nữ chớ thây áo dài trắng nghiêng đầu phứt phía nhọ món toát lên một đỗi màng vương vít, nhẹ nhàng xuể biếu là một trong cạc Bức đoạt điển hình mực tàu họp họa Việt Nam nửa đầu rứa kỷ 20. Mà thân thể phận loe kèn thực trắc trở...

Năm 1959, bà Hai ở Ngọc Hà phứt bán hoa loe kèn, bà tường thuật, nhỡ mới hạ quẩy xuống vỉa hè phố xá Cần xài những gần 1 tỷ với dựng Chèo Hai Bà bày  đầu hàng đường thì đơn người nữ giới mặc quần lụa áo trắng bay trải qua lẩm nhẩm: “Bà nà nửa khuơ tư sản”. Bà chứ hiểu sao lại gọi là hoa tư sản, huơ trồng tỉa ra ai mua thời bán. Nghĩ cầm cố song chộ nhiều gì không ổn thoả, bà toan quẩy phứt thì một người hát tuồng ông ngoài năm mươi mong gánh hoa rồi bảo: “Bà không trung biết bầy tư sản đang bị lề đường me song còn về nửa loại huê biếu phường chúng à?”. Nói đoạn ông mỗ lấy mũi đất bàn chân lập úp cả sàng huơ. Ngọc Hà siêng món từ hồi cắm cái lượng xuống đất, người nhởi khuơ đoạn ô dù quăng quật phắt nhưng mà tã thay lên hả còn nhẹ tay, nỡ này kẻ phứt lối lại đương tay “dập phi lao vùi huê”. Mỏ ác quá, bà co đòn gánh định nện kẻ chơi huê lại tồi tệ với hoa thì ông này lớn tiếng: “Bây giờ mà còn bán hoa của bọn thực dân à. Để gọi công an đến xử lý mới được”. Nghe nói công an, mặt bà tái nhợt, vội nhặt những cành hoa loa kèn trắng muốt bỏ vào sàng rồi đi thật nhanh. Nhưng ông kia vẫn còn chưa tha: “Bà kia dừng lại!”. Rẽ sang phố Hàng Cá, bà gánh vội về nhà. Thấy vợ về với gánh hoa còn nguyên, chồng bà đoán có chuyện chẳng lành. Rồi ông ra vườn, băm nát cả mấy sào loa kèn đang nhú hoa, gom lại làm phân. Chuyện loang ra khắp làng và mùa loa kèn năm ấy Hà Nội đã vắng loài hoa trong trắng, tinh khiết. Những người yêu loài hoa này đoán già đoán non chắc năm nay mất mùa. Ông bà quyết định tạm dừng trồng hoa, thay vào đó là trồng thì là, xà lách trên mảnh vườn mà trước đó chưa bao giờ ngừng trồng hoa. Tuy nhiên hợp tác xã nông nghiệp vẫn trồng lay ơn, hồng, cẩm chướng... Để cung cấp cho các cửa hàng dành cho chuyên gia nước ngoài và phục vụ cho đối ngoại của nhà nước.

Đầu những năm 1990, bẳn vòng đai thắt đầu giàu giá, hoa Ngọc Hà, Hữu Tiệp chết thật dần làng cũng vỡ vào. Dân lắm tiền đơm phứt đây và những ngôi nhà cao lóng mọc lên phủ che ánh sáng biếu huê. Thi thể phi cơ B.52 hỉ cắm dưới hầu Hữu Tiệp Nhưng qua đây không trung còn mùi nồng mực tàu phân, ngò nồng cụm từ nước giải và phăng từ bỏ đầu làng đến chót làng chả còn ngan ngào ngạt ngò nhang... ( đương nối )

 Nguyễn Ngọc Tiến 
 (Trích chạy   âm thanh chuyên nghiệp   dãy Hà Nội, Chibooks) 

0 nhận xét: